|
|
Літоўская гаспадыня: ЗМЕСТ

Традиционная кухня Беларуси в книге «Літоўская гаспадыня», изд. XIX в. – хозяйственно-кулинарный опыт жителей Минщины. Избранные места: О хранении ветчины и солении разных видов мяса и рыбы; О приготовлении, сушке, солении, мариновании разных овощей и фруктов: Сушка, соление, маринование разных грибов; О том, как гнать спирт, заправлять водки и ликеры, а также о приготовлении разных вин. Язык – белорусский. // "Перад вамі, шаноўныя спадары і спадарыні (ды будзе мне дазволена ўжыць гэты старасвецкі і адначасова новы выраз), незвычайная, унікальная кніга. Яна магла б выйсьці пад больш дакладнай назвай – не “Літоўская гаспадыня”, а “Беларуская гаспадыня”, бо ў ёй акумуляваны гаспадарча-кулінарны вопыт не продкаў сённяшніх летувісаў (у XIX стагоддзі іх называлі пераважна жмудзінамі), а жыхароў Міншчыны, якую ў адпаведнасці з гістарычнай прыналежнасцю да Вялікага княства Літоўскага ў тым жа XIX стагоддзі залічылі да Літвы (прыгадаем, што і Мінск тады зваўся Літоўскім, і Брэст - Літоўскім).
Кніжка гэтая магла б з’явіцца не ананімна, як выходзіла раней і выходзіць цяпер, а з указаннем прозвішча аўтара, дакладней – аўтаркі. Ды такая ўжо была воля аўтаркі, каб ўсе шэсць выданняў “Літоўскай гаспадыні” – і прыжыццёвае (1848), і пасмяротныя (1851, 1856, 1858, 1862, 1873) – убачылі свет ананімна. Таму воля тая захоўваецца і зараз, у першым беларускім перакладзе. Таму згодна зканонамі тэксталогіі, кніжка выходзіць пад першапачатковай, няхай і ўмоўнай назвай. … … … …" Адам Мальдзіс, доктар філалагічных навук. Слоўца да чытача.
Gospodyni litewska czyli Nauka utrzymywania porządnie domu tudzież hodowania i utrzymywania bydła // Autor: Ciundziewicka Anna (1803-1850) // Дозволено Цензурою 6-го Сентября 1873 года. Вильна. Въ типографiи п.ф. Осипа Завадзкаго (Замковый переулокъ, N.149)
“Літоўская гаспадыня”, Мн., “Полымя”, 1993 // Пераклад з польскай мовы П.Казлоўскага, В. Нядзвецкай (Пераклад падрыхтаваны па выданні 1858 г.)
ЗМЕСТ
Ад выдавецтва
Прадмова
>Адзінкі вымярэння ў кнізе “Літоўская гаспадыня”
…
АБ ЗАХОЎВАННІ ВЯНДЛІНЫ І САЛЕННІ РОЗНЫХ ВІДАЎ МЯСА І РЫБЫ
МЯСНЫ СТОЛ
- Салёная ялавічына
- Салёная і вэнджаная бараніна
- Вэнджаная бараніна па-татарску, ужывальная нават да стала
- Ялавічная вяндліна
- Вэнджаныя парсючкі
- Агульная інфармацыя аб вяндліне
- Аб захоўванні вяндліны
- Як вярнуць свежасць і сакавітасць перасохлай вяндліне
- Шынкі
- Кумпякі
- Паляндвіцы і языкі
- Языкі, вэнджаныя інакш
- Парсючыныя рабрынкі
- Грудзінка
- Галавізна
- Галёнкі
- Каўбаса літоўская
- Каўбаса літоўская іншая
- Каўбаса італьянская
- Каўбаса італьянская іншая
- Салямі італьянская
- Каўбаса для працяглага захоўвання
- Каўбаса гаспадарская
- Каўбаса венская
- Каўбаса для хуткага ўжывання
- Каўбаса для вэнджання
- Каўбаса, якую спажываюць адразу
- Сальцісон ці крававая каўбаса
- Кішкі чорныя
- Кішкі чорныя, прыгатаваныя інакш
- Кішкі белыя грэцкія
- Кішкі рысавыя
- Кішкі з гусіных пячонак
- Саланіна
- Сала
- Тук, ці свіны тлушч
- Палаткі вэнджаныя і салёныя
- Вэнджаныя скручаныя палаткі
- Захоўванне мяса ўлетку
- Як асвяжыць сапсаванае мяса
- Як зрабіць свежымі пратухшыя рабчыкі
- Як захоўваць у лядоўні дзічыну, птушку і рыбу
- Як замарожваць птушку
- Як захоўваць дзічыну надоўга
- Як перасылаць птушку далёка
- Качак да сярэдзіны зімы неабходна захоўваць для ўжывання свежымі
- Саленне дзікіх качак
- Прыгатаванне рабчыкаў для доўгага захоўвання
- Бакасы, марынаваныя на зіму
- Галовы парсюкоў ці вепрукоў, фаршыраваныя для асвячэння,
упрыгожваюць стол
- Рулет з парасяціны
- Свіны рулет
- Сухі мясны булён
- Посны булён
- Булён з памідораў
- перайсці да раздзелу "Мясны стол">>
>РЫБНЫ СТОЛ
- Марынад з рыбы
- Рыбны рулет
- Марынад са смажанай рыбы
- Марынаваныя міногі
- Саленне ўсялякай рыбы для доўгага захоўвання
- Як перасылаць жывую рыбу ўлетку на далёкія адлегласці
- Як жывую рыбу перапраўляць зімой
- Хатні ласось з вэнджанага сома
- Вугар вэнджаны
- Вялены шчупак
- Вяленая плотка
- Падпечаная белая рыба
- Вэнджаная рыба
- Хатняя траска са шчупакоў
- Траска, хутка прыгатаваная са шчупака ці судака
- Мачэнне траскі
- Прыгатаванне траскі і хуткае яе вымочванне на працягу адной ночы
- Хатняя ікра з ікры шчупака
- Захоўванне селядцоў
- Як прыгатаваць просты селядзец, каб ён быў гэткі жа далікатны, як і галандскі
- Селядцы, марынаваныя на лета
- Вэнджаныя селядцы
- Як асвяжыць селядзец
- Расол селядцовы замест анчоусаў для соусаў
- Ракавае масла
- перайсці да раздзелу "Рыбны стол">>
АБ ПРЫГАТАВАННІ, СУШЦЫ, САЛЕННІ, МАРЫНАВАННІ ЎСЯЛЯКАЙ ГАРОДНІНЫ І САДАВІНЫ
-
Кансерваванне на зіму свежай каляровай капусты
-
Як захаваць на зіму свежую капусту у качанах
-
Як захоўваць у сотах свежы мёд цэлы год
-
Як захаваць зімой зялёны гарох
-
Як захаваць агрэст для страў на зіму
-
Як захоўваць цыбулю
-
Як захоўваць зімой свежыя слівы-венгеркі
-
Захоўванне груш да позняй зімы
-
Захоўванне садавіныПеравозка садавіны на далёкія адлегласці
-
Як даўжэй захаваць кавуны і дыні
-
Як зберагчы свежыя лімоны
-
Лімоны, перасыпаныя цукрам
-
Захоўванне арэхаў
-
Свежая гародніна зімой
-
Ліставая капуста свежая на зіму
- Свежы салат на зіму з эндзівія
- Як заўсёды мець свежую буйміну
- Як вырошчаваць зялёную цыбулю зімой
- Як захаваць у глебе агародныя расліны
- Ямы для захоўвання ўсялякай гародніны
- Капцы бульбы
- Равы для захоўвання буракоў, морквы і рэпы
- Равы для захоўвання капусты
- Пастарнак як вясення зеляніна
- Тапінамбур
- Як вясной мець моркву
- Парэй і пятрушка свежыя вясной і летам
- Пятрушка зялёная на ўсю зіму
- Захоўванне яек
- Захоўванне памідораў у натуральным выглядзе
- Мармелад з памідораў для супоў і расолаў
- Як захоўваць смажаныя рыжыкі
- Масла рыжыкавае
- Суніцы для марожанага, пенак і крэмаў на зіму
- Агрэст для пенак на зіму
- Засольванне агуркоў у бочках
- Вельмі зялёныя агуркі
- Заквашванне буракоў на зіму ў кадзях
- Як квасіць шаткаваную капусту
- Захоўванне шаткаванай капусты на лета
- Капуста сечаная белая і шэрая
- Як хутка заквасіць капусту
- Як саліць шчаўе
- Саленне кропу
- Пятрушка для баршчу
- Бурачная націна на зіму
- Саленне эстрагону
- Саленне рыжыкаў
- Саленне баравікоў
- Саленне шампіньёнаў
- Грыбы грузды
- Саленне фасолі
- Як саліць каляровую капусту
- Як саліць на зіму спаржу
- Гарох у струках
- Салёны барбарыс – гарнір для страў
- Салёныя лімоны
- Яблыкі і грушы, марынаваныя русскім спосабам
- Брусніцы да смажаніны
- Розныя ягады на салат
- Мясцовыя слівы
- Хатнія каперсы
- Рыжыкі, марынаваня ў воцаце
- Баравікі, марынаваныя ў воцаце
- Пікулі
- Марынаваныя дыні
- Марынаваная фасоля
- Гарбузы для пікуляў
- Карнішоны
- Марынаваны гарох к струках
- Чырвоная капустаю, марынаваная ў воцаце
- Агуркі да смажаніны позняй восенню
- Перасцярога да захоўвання розных марынадаў
- Як прасушыць склепы і іншыя памяшканні, дзе захоўваецца гародніна і ўсялякія прыправы і марынады
- Як запраўляць і захоўваць воцат
- Воцат з адгону
- Эстрагонавы воцат
- Малінавы ці сунічны воцат
- Водарны воцат да страў
- Воцат з пшаніцы, які настойваецца чатыры тыдні
- Як паправіць воцат
- Алей
- Як сушыць маяран
- Сушаныя рыжыкі ў парашку
- Парашок з баравікоў
- Парашок з шампіньёнаў
- Сушаныя баравікі на зіму
- Сушаныя яблыкі, якія можна ўжываць зімой для запраўкі пенак, крэмаў і нават марожанаг
- Сушаныя грушы
- Сушаныя маліны і суніцы
- Сушаны агрэст
- Сушаная шыпшына
- Сушаныя чорныя парэчкі і барбарыс
- Сушаныя вішні
- Сушаныя чарніцы
- Сушаныя слівы
- Сушанае шчаўе
- Сушаны шпінат
- Сушаны эстрагон
- Сушаны кроп
- Гарох, сушаны ў струках
- Фасоля, сушаная ў струках
- Сушаны хрэн
- перайсці да раздзелу аб прыгатаванні і захоўванні гародніны і садавіны>>
АБ ТЫМ, ЯК ГНАЦЬ СПІРТ, ЗАПРАЎЛЯЦЬ ГАРЭЛКІ І ЛІКЁРЫ, А ТАКСАМА АБ ПРЫГАТАВАННІ РОЗНЫХ ВІН
Аб гарэлках
- Як гнаць спірт
- Перагон гарэлак з вострымі прыправамі
- Вада для запраўкі гарэлак водарнымі рэчывамі
- Гарэлкі цёмнага колеру
- Аб фільтраванні і запраўцы цукровых гарэлак
- Запраўка гарэлак
- Аб падфарбоўванні гарэлак
- Міндалеўка
- Крываўнікавая, ці блакітная
- Мелісаўка
- Кававая
- Карычнік
- Апельсінаўка
- Малінаўка
- Англічанка
- Кардамонаўка
- Кмінаўка
- Аераўка
- Гваздзіковая
- Мятная
- Анісаўка
- Лімонаўка
Аб лікёрах
- Агульная інфармацыя аб запраўцы лікёраў
- Ружавы
- Ванільны
- Лімонны
- Апельсінавы
- Блакітны лікёр з крываўнікам
- Кававы
- Гваздзіковы
- Малінавы сунічны
- Вішнёвая наліўка
- Іншая наліўка з садавіны
- Запраўка вострая да наліўкі
- Малінавая наліўка
- Наліўка з парэчак
- Наліўка для дам, ці налівачны лікёр
- Дасканалая наліўка
- Замарожаныя наліўкі
- Як за некалькі гадоў прыгатаваць добра вытрыманую гарэлку
- Рабінаўка (гарэлка вельмі карысная для тых, хто хварэе на гемарой)
- Мардзвін
- Хатні арак
- Яблычнае віно, ці англійскі сідр
- Іншы сідр
- Віно з агрэсту шыпучае, падобнае на шампанскае
- Віно з парэчак
- Вішнёвае віно
"Gospodyni litewska..." - Арыгінальнае выданне: Тытульны ліст, Прадмова:
Даведачнае выданне: ЛІТОЎСКАЯ ГАСПАДЫНЯ, ці Навука аб утрыманні ў добрым стане хаты і забеспячэнні яе ўсімі прыправамі і запасамі кухоннымі і аптэкарскімі і гаспадарчымі, а таксама гадаванні і ўтрыманні скаціны, птушкі і іншай жывёлы адпаведна спосабам найбольш выпрабаваным і правераным вопытам і да таго ж самым танным і простым.
Справочное издание: «ЛИТОВСКАЯ ХОЗЯЙКА, или Наука о содержании в хорошем состоянии дома и обеспечении его всеми приправами и запасами кухонными и аптечными и хозяйственными, а также выращивании и содержании скота, птицы и других животных соответственно способом наиболее апробированным и проверенным опытом и к тому же самым дешевым и простым.»
|
|
рейтинг авторов |
Станкевич Григорий Александрович
(Григорий)
Эксперт портала

Косалапин Иван

Цыравин Владимир

Вадис Андрей

Weranika Z.

|
|
новости портала |
Платное любительское рыболовство в районе Вилейки, в 80 км от Минска. Ловится карп, карась, щука, плотва, окунь. Беседки для отдыха, баня, летние домики. Ежегодно водоём зарыбляется карпом от 500 гр. Рыбалка осуществляется как с берега, так и с мостков.
подробнее »
Платное рыболовство на территории ФХ Руднянское Минская обл., Молодечненский р-н, п. Чисть. ( 3 км на север) Виды рыб: карп, сазан, белый амур, толстолобик, карась, линь, щука, окунь, плотва, осетр русский, веслонос.
подробнее »
Экопарк "Акварель" - это 168 Га зеленой, благоустроенной, охраняемой территории включая 9 озер. Комплекс находится в 60 км от Минска около г. Марьина Горка.
подробнее »
все новости
|
новости |
Рыбалка на платном водоеме в Логойском районе, 40 км от г.Минска. 8 вместительных беседок-пирсов, 3 домика, баня, мангалы, рыболовный инвентарь. Видовой состав рыбы включает в себя: карп, белый амур, толстолобик, линь, карась, плотва, окунь, щука, лещ.
подробнее »
Платное любительское рыболовство в районе Вилейки, в 80 км от Минска. Ловится карп, карась, щука, плотва, окунь. Беседки для отдыха, баня, летние домики.
подробнее »
Гостевой дом "Пит" расположен в 10-15 минутах ходьбы от песчаного пляжа Вилейского водохранилища.
На пляже натянута сетка для игры в волейбол, широкая береговая полоса из мелкого песочка. Хороший вход в воду, идеально подходит для детей. Хорошая рыбалка (щука, судак, карась, окунь, лещ, подлещик, карп и др.). Рядом лес- много грибов и ягод.
подробнее »
все новости
|
|